غربالگری شنوایی

شنوایی یکی از حواس مهم است که نقص در آن به ویژه از بدو تولد می‌تواند فرد را از مهارت‌های مهم دیگر محروم کند. به همین دلیل غربالگری شنوایی نوزادان و کودکان انجام می‌شود. غربالگری شنوایی جنین هنوز به طور دقیق و کامل امکان‌پذیر نیست. در ادامه درباره این موضوعات مفصل‌تر صحبت می‌کنیم.

ویدئوی پایین،مربوط به صحبتهای خانم دکتر رسولی فرد، دکترای تخصصی شنوایی سنجی می باشد که به لزوم غربالگری شنوایی کودکان از بدو تولدشان اشاره میکند.این ویدئوی آموزشی از برنامه مادر و‌ کودک شبکه سلامت پخش شده است.

چرا غربالگری شنوایی لازم است؟

بسیاری از والدین ممکن است گمان کنند که مهارت شنوایی فرزندانشان برای خودشان مشهود و قابل تشخیص است. آنان با مشاهده‌ی واکنشی که نوزاد یا کودکشان به صداها نشان می‌دهد، استدلال می‌کنند که شنوایی او مشکلی ندارد. اما موضوع به این سادگی نیست.

بسیاری از نوزادان و کودکان ممکن است به صداهای اطراف واکنش توجه کنند و واکنش نشان دهند. با این حال نمی‌توان ادعا کرد که شنوایی آنان طبیعی است. در بسیاری از موارد، ممکن است نوزاد یا کودک دچار کم‌شنوایی باشد. کم‌شنوایی او در حدی نیست که به تمام صداهای محیط بی‌تفاوت و بی‌واکنش باشد. اما در حدی هم نیست که بتواند مهارت‌های گفتاری خود را تکمیل کند. به همین دلیل غربالگری شنوایی یک امر ضروری است.

غربالگری شنوایی چیست؟

غربالگری و سنجش شنوایی امکان کشف مشکلات شنوایی را فراهم می‌کند. این سنجش و تشخیص طی یک برنامه‌ی سه مرحله‌ای انجام می‌شود. هدف از این برنامه تشخیص و مداخله برای رفع مشکلات شنوایی در زودترین زمان ممکن است. این تشخیص و مداخله می‌تواند از بسیاری از مشکلات جدی روانی، آموزشی و گفتاری پیش‌گیری کند.

سه برنامه‌ی سنجش شنوایی شامل این موارد است:

• غربالگری کامل تا یک ماهگی
• تشخیص کامل تا سه ماهگی
• تجویز سمعک و وسایل کمک‌شنوایی تا 6 ماهگی

این برنامه برای آن است که مشکل شنوایی کودک تا پیش از شش ماهگی برطرف شود. زیرا پس از آن می‌تواند قدرت مکالمه او را به تأخیر اندازد. نظر متخصصان این است که امکان بروز کم‌شنوایی از بدو تولد تا نوجوانی هست. به همین دلیل است که آنان توصیه می‌کنند سنجش و غربالگری شنوایی از نوزادی تا نوجوانی مرتب انجام شود.

غربالگری شنوایی نوزادان

تست‌های غربالگری و سنجش شنوایی نوزادان در بدو تولد صورت می‌گیرد و کم‌شنوایی در آنان مشخص می‌شود. زمان انجام غربال‌گری معمولا هنگام تولد و پیش از ترخیص مادر و نوزاد از بیمارستان است. اما اگر به هر دلیلی این کار انجام نشده باشد، باید در سه هفته‌ی اول برای آن اقدام شود.

اگر نتیجه‌ی غربالگری منفی باشد، لزوما دال بر کم‌شنوایی نیست. زیرا ممکن است جرم یا مایع گوش بر نتیجه تأثیر گذاشته باشد. البته بر مبنای نتیجه‌ی یک مرتبه تست نیز تصمیمی گرفته نمی‌شود. تست مجددا تکرار می‌شود.

در صورتی که پس از غربالگری شنوایی، تشخیص، وجود کم‌شنوایی در نوزاد باشد، تست باید ظرف سه ماه دوباره انجام شود. به این ترتیب می‌توان درمان کم‌شنوایی را قبل از شش ماهگی آغاز کرد که شانس بهتری برای بهبودی وجود دارد.

غربالگری شنوایی کودکان

در برخی از موارد که عدم کم‌شنوایی در بدو تولد تشخیص داده شده است، ممکن است این نقص در مراحل بعدی بروز کند. علت بروز آن می‌تواند موارد مختلفی باشد مانند:

• عفونت
• نویزهای بسیار بلند
• ضربه
• …

به همین دلیل است که متخصصان توصیه به انجام تست‌های غربالگری شنوایی به طور مرتب تا نوجوانی می‌کنند.

انجام تست غربالگری شنوایی کودکان در شش ماهگی، یک سالگی و هر سنی که نگرانی بابت کیفیت شنوایی آنان وجود دارد، توصیه می‌شود.

کودکی که مشکل شنوایی دارد، دچار خلل در رشد گفتار است. یا ممکن است گفتار او برای شما به سختی قابل فهم باشد. تمام این‌ها نشانه‌هایی است که لزوم غربالگری شنوایی کودکان را اثبات می‌کند.

روش‌های غربالگری شنوایی نوزادان و کودکان

تست‌هایی که برای نوزادان در بود تولد انجام می‌شود، شامل این موارد است:

• OAE: برای انجام این تست، یک فوم نرم در گوش نوزاد قرار می‌گیرد. او صداهایی آهسته را از طریق آن می‌شنود. سپس انعکاس‌های صوتی با شدت کم که از گوش داخلی منتشر می‌شود، ثبت می‌گردد.
• ABR: این تست مربوط به پاسخ شنوایی ساقه‌ی مغز است. اگر نتیجه تست OAE منفی باشد، این تست انجام می‌شود. این تست نیاز به آرامش دارد. برای نوزادان معمولا در شرایطی که خواب هستند انجام می‌شود. برای کودکان بالای شش ماه، ممکن است داروی آرام‌بخش استفاده شود.

هدفون‌هایی کوچک در گوش کودک قرار می‌گیرد. صداها و تن‌ها با کلیک پخش می‌شوند. الکترودهای نرمی که با چسب نزدیک گوش و روی پیشانی قرار گرفته است، واکنش اعصاب شنوایی را به صداها می‌سنجند.

انتخاب روش غربالگری و سنجش شنوایی بستگی به سن، میزان رشد و وضعیت کلی سلامت دارد. در این روش‌ها شنوایی‌شناس، واکنش‌های نوزاد و کودک را نسبت به انواع تن‌ها و صداها بررسی می‌کند.

واکنش‌ها بر اساس سن می‌توانند این‌گونه باشند:

• نوزاد تا چندماهگی: چرخش چشم و سر به سمت صدا
• کودک بزرگ‌تر: جابه‌جا کردن اشیاء و اسباب‌بازی‌ها
• کودکی که در سن رفتن به مهد یا پیش‌دبستانی است: بلند کردن دست

همچنین می‌توانند با روش‌های دیگر مانند تکرار کلمه یا نشان دادن تصویر آن، به گفتارها پاسخ دهند.

سایر روش‌هایی که در غربالگری شنوایی انجام می‌شود، شامل تمپانومتری و رفلکس اکوستیک است.

آیا غربالگری شنوایی جنین ممکن است؟

در شرایطی که پدر یا مادر ناشنوایی ژنتیکی داشته باشند، ممکن است این عارضه را به فرزند خود منتقل کنند. در بسیاری از موارد نیز ممکن است در اثر رخدادهایی حین بارداری برای مادر، کودک دچار کم شنوایی شود. عواملی چون ابتلای مادر به برخی بیماری‌ها یا عفونت‌ها، مصرف داروهای مسمومیت‌زا برای گوش، سابقه خانوادگی و ازدواج‌های فامیلی می‌تواند دلیل بروز اشکال در شنوایی باشد.

این نکته نیز مهم است که برخی مشکلات شنوایی که در اثر مشکل در ساختار ظاهری گوش ایجاد می‌شوند. احتمال زیادی وجود دارد که این مشکلات و نقص‌ها در دوران جنینی از طریق سونوگرافی مشخص شوند. با این‌حال در زمان حاضر، غربالگری شنوایی جنین به آن‌معنا که غربالگری پس از تولد به صورت برنامه منسجم و مشخص است، وجود ندارد.

پرسش و پاسخ